19.2 Prawoznawstwo - stosunek prawny

osoba prawna

każda jednostka organizacyjna, której przepisy prawne przyznają taki status, może ona zatem nabywać prawa i obowiązki we własnym imieniu, niezależnie od wchodzących w jej skład osób fizycznych, może mieć majątek

organ osoby prawnej

organ tworzony przez osobę lub zespół osób mających kompetencje do podejmowania czynności konwencjonalnych w imieniu osoby prawnej, za jego pośrednictwem osoba realizuje swoją zdolność prawną

wśród osób prawnych wyróżnia się:

1 skarb państwa 2 państwowe osoby prawne 3 inne osoby prawne

skarb państwa

państwo występujące jako podmiot stosunków cywilnoprawnych

podział osób prawnych

1 korporacja 2 zakład

korporacja

osoba prawna, która powstała w wyniku zorganizowania się pewnej liczby osób fizycznych i zmierzająca do osiągnięcia określonego wspólnego celu

zakład

osoba prawna, której powstanie, cel, rodzaj i sposób działalności zostają określone przez założyciela w statucie, przy czym założyciel wyodrębnia określony majątek na działalność owego zakładu, szczególny typ - fundacja

tryby powstawania osób prawnych

1 tryb erekcyjny 2 tryb koncesyjny 3 tryb rejestracyjny

tryb erekcyjny

tryb powstania osoby prawnej, który polega na powołaniu osoby prawnej aktem państwowym z inicjatywy władzy państwowej

tryb koncesyjny

tryb powstania osoby prawnej, który polega na tym, że osoba prawna jest tworzona na podstawie inicjatywy założycieli, pod warunkiem uzyskania zezwolenia ze strony organu państwa - jego wydanie jest zależne od uznania organu państwa

tryb rejestracyjny

tryb powstania osoby prawnej, polega na tym, że jednostka organizacyjna zyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do rejestru osób prawnych prowadzonych przez organ państwa - decyzja zależy od spełnienia warunków wskazanych w przepisach

przedmiot stosunku prawnego

zachowanie stron, do którego strony są zobowiązane ze względu na ów stosunek prawny

treść stosunku prawnego

składają się na nią uprawnienia i obowiązki podmiotów stosunku prawnego, wynikające z norm prawnych, czasami zalicza się do treści ekspektatywy prawa

ekspektatywy praw

prawnie uzasadnione oczekiwania praw

sprawiedliwość formalna (abstrakcyjna)

1 należy jednakowo traktować wszystkie podmioty posiadające cechy uznane za istotne 2 sprawiedliwe formalnie postępowanie polega na jednakowym traktowaniu podmiotów w istotny sposób jednakowych, a odmienne podmioty różnie

formuła sprawiedliwości konkretnej określa:

1 cechy umożłiwiające wyróżnienie kategorii istotnej 2 sposób traktowania podmiotów należących do danej kategorii w stosunku do innych podmiotów

formalna koncepcja sprawiedliwości

koncepcja, która wskazuje SPOSÓB USTALANIA treści określonych formuł sprawiedliwości - sprawiedliwy jest rozdział dóbr, prawo albo wyrok, który został dokonany w oparciu o określoną procedurę

materialna koncepcja sprawiedliwości

koncepcja, która wskazuje TREŚĆ formuł sprawiedliwości - sprawiedliwy jest rozdział dóbr, prawo albo wyrok o określonej treści

sprawiedliwość formalna albo abstrakcyjna

zasada działania w myśl której osoby należące do tej samej kategorii istotnej powinny być traktowane JEDNAKOWO

formuły sprawiedliwości wg Chaima Perelmana

1 każdemu to samo 2 każdemu według zasług 3 każdemu według dzieł 4 każdemu według potrzeb 5 każdemu według pozycji 6 każdemu według tego, co przyznaje mu prawo

formuły egalitarystyczne

formuły sprawiedliwości rozdzielczej, które zakładają iż RÓWNOŚĆ WSZYSTKICH LUDZI winna być głównym czynnikiem rozdziału - każdemu to samo, każdemu według potrzeb

formuły merytarne

formuły sprawiedliwości rozdzielczej, które zakładają iż rozdział dóbr winien uwzględniać przyczynianie się do DOBRA INNYCH - każdemu według dzieł, zasług, wysiłku

formuły sprawiedliwości rozdzielczej dot. rozkładu obowiązków

1 od każdego po równo 2 od każdego według sił 3 od każdego według zdolności 4 od każdego według urodzenia 5 od każdego według powołania

sprawiedliwość dystrybutywna

wskazuje jak należy równo rozdzielać pewne dobra lub nakładać obowiązki

sprawiedliwość wyrównawcza

odmiana sprawiedliwości rozdzielczej, która wymaga, by za doznane DOBRO ODPŁACIĆ DOBREM, a za ZŁO OCZEKIWAĆ ZADOŚĆUCZYNIENIA

formuły sprawiedliwości wyrównawczej dotyczące zapłaty za wyrządzone dobro

opierają się na chęci takiego ukształtowania zapłaty, by żadna ze stron nie była pokrzywdzona

formuły sprawiedliwości wyrównawczej dotyczącej odpłaty za wyrządzone zło

opierają się na chęci takiego ukształtowania opłaty, by nie przybierała charakteru zemsty i pełniła funkcje społeczne

sprawiedliwość restoratywna

formuły dot. zadośćuczynienia innej osobie za wyrządzoną krzywdę

obowiązywanie norm prawnych z punktu widzenia walidacyjnego

1 obowiązują NIEZALEŻNIE od tego czy spełniają, czy też nie spełniają określonych wymogów moralnych 2 prawodawca musi się liczyć z niechętną realizacją obowiązków prawnych naruszających reguły moralne i ich manifestacyjnym przekraczaniem

koncepcja Radbrucha

normy prawne niezgodne ze sprawiedliwością POWINNY BYĆ PRZESTRZEGANE dla bezpieczeństwa prawnego - jeśli niezgodność przekroczy niedającą się znieść miarę niesprawiedliwości - PRZESTAJĄ BYĆ PRAWEM

koncepcja Johna Rawlsa - 1

1 sprawiedliwy jest zespół formuł sprawiedliwości, który zyskałby poparcie każdego, kto oceniałby sytuację "ZZA ZASŁONY NIEWIEDZY" - nie mogąc przewidzieć jaka sytuacja społeczna przypadnie mu w udziale

koncepcja Johna Rawlsa - 2

2 w takim przypadku ludzie są gotowi wybrać system zapewniający KAŻDEMU PODSTAWOWE PRAWA i faworyzujący NAJGORZEJ USYTUOWANYCH 3 są gotowi przyjąć 2 zasady sprawiedliwości - ZASADĘ WOLNOŚCI i ZASADĘ ZRÓŻNICOWANIA

zasada wolności

zasada wskazująca, że każdy winien mieć RÓWNY DOSTĘP do praw podstawowych, które są ograniczane jedynie PRAWAMI INNYCH OSÓB

zasada zróżnicowania

zasada wskazująca, że wszelkie odstępstwa od równości SĄ UZASADNIONE jeżeli przynoszą jak największą korzyść jednostkom NAJGORZEJ SYTUOWANYM

sprawiedliwość tranzycyjna

koncepcja sprawiedliwości, która wiąże się z sytuacją, gdy w wyniku fundamentalnych zmian politycznych społeczeństwo przechodzi z OKRESU ŁAMANIA do OKRESU RESPEKTOWANIA praw człowieka - dylemat jak rozliczyć przeszłość

narzędzia sprawiedliwości tranzycyjnej

1 środki karne 2 ujawnienie informacji o przeszłości 3 polityka pamięci 4 reforma instytucji państwowych 5 zadośćuczynienie ofiarom

rola mechanizmów sprawiedliwości tranzycyjnej

1 rozliczenie przeszłości 2 budowa nowego ładu