5. Choroby i higiena aparatu ruchu

cechy prawidłowej postawy

- głowa nad klatką, biodrami i stopami - barki na jednej wysokości, niewysunięte do przodu - łopatki przylegające do klatki piersiowej - dobrze wysklepiona klatka piersiowa i płaski brzuch - na plecach łagodnie zarysowane naturalne krzywizny kręgosłupa

urazy mechaniczne:

- skręcenie stawu - zwichnięcia stawu - złamanie - stłuczenie - naciągnięcie, naderwanie, rozerwanie mięśnia

skręcenie stawu

polega na naciągnięciu lub naderwaniu torebki stawowej i więzadeł

zwichnięcie stawu

zmiana wzajemnego położenia kości tworzących staw

złamanie kości

przerwanie ciągłości tkanki kostnej, naczyń krwionośnych oraz okostnej

stłuczenie

uszkodzenie naczyń krwionośnych na skutek uderzenia

naciągnięcie, naderwanie, zerwanie mięśnia

zostają zerwane włókna mięśniowe

postępowanie przy skręceniu

unieruchomienie opaską elastyczną lub gipsem

postępowanie przy zwichnięciu

interwencja lekarza

postępowanie przy złamaniu

odpowiednie unieruchomienie

przyczyna wady postawy

długotrwałe utrzymywanie ciała w nieprawidłowej pozycji

przyczyna płaskostopia

długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, nadwaga, niewłaściwe obuwie

zapobieganie wadom kręgosłupa

dużo ruchu, kontrolowanie swojej postawy

zapobieganie wadom budowy stopy

ćwiczenia, wkładki ortopedyczne, zmniejszenie masy ciała, chodzenie po miękkim podłożu

choroby układu ruchu

krzywica, reumatyzm, choroby mięśni (dystrofia Duchenne'a)

krzywica

choroba związana z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej

przyczyna krzywicy

niedobór witaminy D3

objawy krzywicy

deformacje szkieletu:

profilaktyka krzywicy

-niemowlętom podaje się witaminę D3 w kroplach - przebywanie w miejscach nasłonecznionych

źródła witaminy D3

ryby, żółtka, ser żółty

reumatyzm

schorzenia układu ruchu przebiegające z bólami, czasem obrzękiem i zniekształcenie stawów oraz tkanek okołostawowych

przyczyny reumatyzmu

nieprawidłowa dieta, infekcje bakteryjne czy zaburzenia pracy układu immunologicznego

choroby mięśni

w ich trakcie dochodzi do stopniowego zaniku mięśni

korzyści aktywności fizycznej

zwiększenie wydolność mięśni, elastyczniejsze stawy, ścięgna, więzadła, zwiększenie liczby miofibryli, zmniejszenie lub wyeliminowanie bóli kręgosłupa, wzmocnienie kości, poprawa wydolności serca, łagodzenie napięć nerwowych

środki dopingujące:

steroidy anaboliczne, transfuzja krwi, erytropoetyna

steroidy anaboliczne

nasilają syntezę białka, zwiększają masę oraz siłę mięśni

transfuzja krwi

zwiększa liczbe erytrocytów, co poprawia transport tlenu

erytropoetyna

hormon pobudzający szpik do wytwarzania erytrocytów

skolioza

boczne skrzywienie kręgosłupa

skutki płaskostopia

ból i drętwienie stóp zarówno podczas stania jak i poruszania się

nadmierna kifoza piersiowa

powstaje na skutek osłabienia mięśni grzbietu, celowego lub nieświadomego garbienia się

nadmierna lordoza lędźwiowa

powstaje na skutek zbyt dużej masy ciała, osłabienia mięśni brzucha i pośladków

osteoporoza

choroba szkieletu, w której dochodzi do zmniejszenia gęstości mineralnej kości i zmiany ich struktury

przyczyny osteoporozy

ryzyko wzrasta z wiekiem, długotrwałe unieruchomienie, niedobór wapnia i witaminy D3, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, zbyt mała aktywność fizyczna, niedobór hormonów płciowych, uwarunkowania genetyczne, stosowanie niektórych leków

diegnostyka osteoporozy

złamanie po niewielkiej energii, badania gęstości kości

leczenie osteoporozy

leki zapobiegające utracie masy kostnej, uzupełnienie wapnia i witaminy D3

profilaktyka osteoporozy

dostarczanie odpowiedniej ilości wapnia, przebywanie na dworze w słoneczne dni (syn. wit. D3), unikanie spożycia fosforu, ruch, niepalenie tytoniu i nienadużywanie alkoholu

źródła wapnia:

mleko, ser żółty, szpinak mrożony, natka pietruszki, soja, fasola, orzechy laskowe, sezam

działanie testosteronu u nastoletnich chłopców a mężczyzn

u nastolatków powoduje zahamowanie wzrostu i nadmierne umieśnienie, a także wstrzymanie rozwoju jąder; u mężczyzn często bezpłodność

po intensywnych ćwiczeniach mięśnie mogą być sztywne i bolesne co jest spowodowane

deficytem tlenowym i nagromadzenie kwasu mlekowego, a czasem niewielkimi uszkodzeniami włókien mięśniowych

aby nie doprowadzić do przetrenowania lepiej

zakończyć ćwiczenia jeszcze przed wystąpieniem sztywności i bolesności

objawy przetrenowania

złe samopoczucie, urazy, wyczerpanie

niezbędny czas odpoczynku po intensywnych ćwiczeniach

48 godzin

działanie środków pobudzających

pobudzenie psychoruchowe, poprawa samopoczucia, usunięcie zmęczenia, maskowanie wyczerpania

działanie narkotycznych środków przeciwbólowych

znoszą uczucie bólu, wywołują uzależnienie fizyczne i psychine

działanie środków anabolicznych

pobudzają syntezę białek i hamują ich rozkład

działanie leków moczopędnych

szybkie obniżenie masy ciała (np. przed ważeniem, by zmieścić się w jakiejś kategorii)