Biblia sprawdzian

znaczenie biblii dla współczesnego odbiorcy

Biblia dla współczesnego odbiorcy jest źródłem uniwersalnych wartości moralnych, takich jak miłość, sprawiedliwość i przebaczenie. Stanowi także inspirację do refleksji nad sensem życia i duchowym rozwojem w zmieniającym się świecie.

jak powstała biblia

Jak powstała Biblia: Biblia powstawała przez wiele wieków jako zbiór ksiąg religijnych spisywanych przez różnych autorów natchnionych przez Boga. Jej treści były najpierw przekazywane ustnie, a potem zapisywane przez proroków, uczniów i innych autorów.

autorstwo

Biblia ma wielu autorów – są to prorocy, królowie, kapłani, ewangeliści i apostołowie. Najważniejszym autorem duchowym według tradycji chrześcijańskiej jest Bóg, który natchnął ludzi do spisania Jego słowa

Czas powstania

Stary Testament: ok. XIII w. p.n.e. – II w. p.n.e. Nowy Testament: ok. 50 – 100 r. n.e.

Języki

Stary Testament: głównie hebrajski, częściowo aramejski Nowy Testament: grecki (język koine)

Podział ksiąg

Biblia chrześcijańska dzieli się na: Stary Testament (46 ksiąg w Biblii katolickiej) – m.in. Księga Rodzaju, Psalmów, Izajasza Nowy Testament (27 ksiąg) – m.in. Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy, Apokalipsa

sacrum

to to, co święte, boskie, związane z religią i duchowością; budzi szacunek, tajemniczość i oddzielenie od codzienności.

profanum

to to, co świeckie, codzienne, zwyczajne; przeciwieństwo sacrum.

apokryf

tekst religijny nieuznany za oficjalną część Biblii, często o tematyce biblijnej, ale niekanoniczny.

Topos

powtarzający się motyw lub temat w literaturze, np. „świat jako teatr”, „motyw wędrówki”.

Archetyp

pierwotny, uniwersalny wzorzec postaci, sytuacji lub symbolu, np. bohater, matka, mędrzec.

Znak

znak, który oprócz dosłownego znaczenia ma też ukryte, głębsze znaczenie, np. gołąb jako symbol pokoju.

Alegoria

obraz, w którym każdy element ma znaczenie przenośne i tworzy spójną całość, np. alegoria sprawiedliwości to kobieta z wagą i mieczem.

Parafraza

swobodne przekształcenie czyjegoś tekstu własnymi słowami, bez zmiany sensu.

Paralelizm składniowy

powtórzenie podobnej budowy zdań lub wersów, np. „Ty jesteś jak zdrowie, / Ty jesteś jak słońce”.

Inwersja

zmiana naturalnego szyku wyrazów w zdaniu, często w poezji dla rytmu lub podkreślenia.

pytanie retoryczne

pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi, bo jest ona oczywista; używane dla wywołania refleksji.

apostrofa

bezpośredni, uroczysty zwrot do osoby, bóstwa, idei lub rzeczy, np. „Litwo! Ojczyzno moja!”

lamentacja

utwór wyrażający ból, żal i smutek, często skierowany do Boga lub losu; forma skargi.

gatunek: apokalipsa

Cechy: obrazowy język, symbole, wizje przyszłości i końca świata, walka dobra ze złem, zapowiedź ocalenia wiernych. Przykład: Apokalipsa św. Jana

gatunek: przypowieść

Cechy: krótka opowieść z morałem, prosta fabuła, sens dosłowny i głębszy (symboliczny), służy nauczaniu. Przykład: Przypowieść o synu marnotrawnym

gatunek: psalm

Cechy: pieśń modlitewna, osobisty lub wspólnotowy zwrot do Boga, może być dziękczynny, błagalny, pochwalny, pokutny. Przykład: Psalm 23 – „Pan jest moim pasterzem”

gatunek: pieśń

Cechy: utwór liryczny, uroczysty ton, wyraża uczucia religijne (np. radość, wdzięczność, chwałę Boga). Przykład: Pieśń nad Pieśniami

gatunek: traktat filozoficzny

Cechy: rozważania nad sensem życia, cierpieniem, śmiercią i losem człowieka, bez jednoznacznych odpowiedzi. Przykład: Księga Hioba, Księga Koheleta

frazeologizmy biblijne

Zakazany owoc – coś kuszącego, ale niedozwolonego. Wieża Babel – chaos, zamieszanie językowe lub organizacyjne. Judaszowe srebrniki Manna z nieba – niespodziewany dar lub ratunek. Hiobowe wieści – bardzo złe, przygnębiające wiadomości.

vanitas

Przemijanie, marność dóbr i życia ziemskiego. – „Marność nad marnościami – wszystko marność” (Księga Koheleta).

niezawinionego cierpienia

Cierpienie niewinnego człowieka jako próba wiary lub sens duchowy. – Księga Hioba – Hiob cierpi mimo uczciwego życia.

pochodzenia dobra i zła

Dobro pochodzi od Boga, zło od nieposłuszeństwa ludzi (grzech pierworodny). – Księga Rodzaju – grzech Adama i Ewy.

miłość

Miłość Boża do człowieka, miłość bliźniego jako przykazanie. – „Miłuj bliźniego swego jak siebie samego” (Ewangelia).

wędrówka

Symbol życia, poszukiwania sensu, drogi do Boga lub zbawienia. – Wędrówka Izraelitów do Ziemi Obiecanej – droga przez pustynię jako próba i oczyszczenie.

baranek

symbol niewinności, ofiary i Chrystusa.

wąż

zło, pokusa, szatan.

oliwkA

pojednanie, nadzieja, odrodzenie.