dział 3 - wos 1 klasa

struktura społeczna

regularny układ części społeczeństwa

stratyfikacja

uwarstwienie

klasa społeczna

duża zbiorowość obejmująca część społeczeństwa, która składa się z ludzi o podobnym położeniu społecznym, standardzie życia i poczuciu odrębności

ruchliwość społeczna

zmiana miejsca zajmowanego w strukturze społecznej

ruchliwość pionowa

gdy jednostka zmienia pozycję społeczną na wyższą lub niższą

ruchliwość pozioma

gdy jednostka zmienia tylko otoczenie i nawiązuje nowe relacje

przyczyny awansu społ

awans, wzrost zamożności, małżeństwo

przyczyny degradacji społecznej

utrata pracy, choroba, rozwód

w latach 1945-1989

robotnicy najliczniejszą grupą; chłopi zyskali znaczenie; chłopi i robotnicy najważniejsi (propaganda); wzrost liczby inteligentów; rola kierownicza - nomenklatura kierownicza - elita PZPR

adaptacja społeczna

stopniowe dostosowywanie się do funkcjonowania w zmienionym społeczeństwie

homo sovieticus

bierny; unika aktywności publicznej i społecznej; nie znosi zmian; żyje z dnia na dzień; chce tylko przeżyć

nierówność społeczna

gdy dana osoba lub grupa dysponuje większą ilością dóbr cenionych w społeczeństwie

źrodła nierówności społecznych

nier. dochodowe; wypadkowa różnic uwarunkowań osobistych (talenty), nierówne traktowanie

wskaźnik Giniego

informuje o stopniu koncentracji dochodów w społeczeństwie; od 0 do 1 (0-100%); im niższa wartość, tym bardziej rozłożone dochody

ograniczanie nierówności - sposoby

progresywne podatki; powszechna edukacja; bezpłatna służba zdrowia; świadczenia społeczne

wykluczenie społeczne

sytuacja, w której dana osoba nie ma możliwości w pełni uczestniczyć w życiu społeczeństwa

charakter wykluczenia społecznego

jednowymiarowy - jedna sfera życia; wielowymiarowy

przyczyny wykluczenia

dysfunkcje; ubóstwo; uzależnienia; niska pozycja społeczna

skutki wykluczenia

poglębienie problemow, konflikty z prawem; depresja

polskie instrumenty aktywizujące

społeczno-zarobkowe; edukacyjne; zdrowotne; społeczne

bezrobocie

sytuacja, w której osoba zdolna do pracy nie ma jej i nie może znaleźć

zwalczanie bezrobocia

aktywne: działania na wzrost zatrudnienia; pasywne: zasiłki

granica ubóstwa skrajnego

gdy nie ma kasy nawet na podstawowe potrzeby

granica ubóstwa relatywnego

kwota wynosząca ok. 50% srednich wydatkow gospodarstw domowych

granica ubóstwa ustawowego

określa wysokość dochodów, który uprawnia do otrzymowania zasiłków

co robi zus

pobiera składki; wypłaca świadczenia; kontroluje osoby pobierające piniondze; kradnie; prowadzi konta; działa na zasadzie solidarności pokoleń

rodzaje ubezpieczen

emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe

filary ubezpieczen

I - emerytalne, obowiazkowe; II - dobrowolne, obejmuje tylko zatrudnionych, ktorzy ubezpieczaja sie prywatnie

rentowe

co miesiac do zusu przez pracodawce

chorobowe

przy dluzszej nieobecnosci, 80% wynagrodzenia

wypadkowe

pracodawca; wypadki w pracy, drodze do pracy, choroby zawodowe; zalezy od uszczerbku na zdrowiu

emigracja

wyjazd

imigracja

przyjazd

przyczyny migracji

polityka; ekonomia, demografia; spoleczenstwo

sytuacja imigrantow

legalny - zostaje, ma obywatelstwo, zasilki, itp., nielegalny - WON1!1!1

imigrancji w Polsce

z bylego ZSRR(robotnicy); z Azji (handel i gastro); z USA i Eur. Zach. (specjalisci); Afryka (studenci)

szlak zachodniosrodziemnomorski

z Maroko, Gambii, Algierii, Gwinei do Europy

szlak wschodniosrodziemnomorski

ludzie z Syrii, Iraku, Afganistanu i Pakistanu

srodkowosrodziemnomorski

Somalia, Erytrea, Etiopia, Mali, Nigeria -> Europa