сұрақ  |
жауап |
Powstawanie układu sercowo-naczyniowego (czas, listek) оқуды бастаңыз
|
|
13-15 dzień; mezoderma pozazarodkowa ściany pęcherzyka żółtkowego komórki budujące skupienia komórek zwane wyspami zarodkowymi
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
komórki pierwotne śródbłonka naczyń krwionośnych, tworzące obwodową część wysp krwiotwórczych; tworzą pierwotne cewki naczyń krwionośnych wewnętrzna część wysp krwiotwórczych; powstają z nich elementy morfotyczne krwi
|
|
|
Waskulogeneza (czas, co z czego) оқуды бастаңыз
|
|
proces tworzenia się z angioblastów pierwotnych naczyń krwionośnych z cewek pierwotnych n. krw., któe wrastają do mezodermy naczyniowy czyynik wzrostu, który razem z leptyną stymuluje angiogenezę
|
|
|
Kiedy występuje angiogeneza/angioneogeneza? fizjologiczne; patologiczne оқуды бастаңыз
|
|
tworzenie się naczyń po skończeniu waskulogenezy w trenowanym mięśniu sercowym, odnowa błony macicy w cyklu menstruacyjnym, gojenie się ran; tworzenie się naczyń w przebiegu rozrostu nowotworów litych
|
|
|
Skąd powstają parzyste sznury sercotwórcze Rozwój serca (formy, czas) оқуды бастаңыз
|
|
komórki mezodermalne w części głowowej tarczy zarodkowej Parzyste sznury sercotwórcze -> uzyskanie światła przez pss ok. 20. dnia (cewy nasierdziowe) -> zlanie się cew nasierdziowych w cewę wsierdziową ok. 22. dnia -> rozpoczęcie czynności skurczowej 22. dnia -> dalszy rozwój serca
|
|
|
Skład układu krwionośnego Skład układu krwionośnego - tętnice оқуды бастаңыз
|
|
układ krwionośny, serce, układ limfatyczny t. sprężyste duże ⌀>1cm; t. mięśniowe duże i średnie ⌀2-10mm; t. mięśniowe małe ⌀0,1-2mm; tętniczki ⌀10-100μm;
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
Zwykłe (kapilary) ⌀4-10μm; n. włosowate zatokowe (sinusoidy) ⌀30-40μm żyłki postkapilarne i mięśniowe ⌀10-100μm; małe żyły ⌀0,1-1mm; Żyły średnie ⌀1-10mm; żyły duże ⌀>1cm
|
|
|
Warstwy serca i układu krwionośnego оқуды бастаңыз
|
|
wewnętrzna (intima), środkowa, zewnętrzna (przydanka) doprowadzanie tlenu, wody, składników odżywczych do tkanek i odbiór CO2 i zbędnych metabolitów; regulacja temperatury ciała, transport hormonów i składników układu immunologicznego
|
|
|
Ogólne różnice w budowie naczyń Budowa warstwy wewnętrznej (tunica intima) naczynia оқуды бастаңыз
|
|
tętnice: grubsza ściana, mniejsze światło, okrągły przekrój, brak upostaciowionych elementów krwi w w świetle; żyły - szerokie światło, cieńsza ściana śródbłonek naczyniowy (na błonie podstawnej), warstwa podśródbłonkowa (tkanka łączna wiotka); blaszka sprężysta wewnętrzna (włókna sprężyste)
|
|
|
Cechy tkanki luźnej warstwy podśródbłonkowej Cechy blaszki sprężystej wewnętrznej оқуды бастаңыз
|
|
zawiera pojedyncze włókna mięśniowe gładkie i fibroblasty najlepiej rozwinięta w dużych tętnicach, struktura okienkowa (ułatwia dyfuzję do głębszych warst naczynia)
|
|
|
Warstwa środkowa (tunica media) - budowa Błony sprężyste (co tworzy, gdzie) оқуды бастаңыз
|
|
dominują kom. mięśn. gładkie ułożone koncentrycznie dookoła światła nacyznia, pomiędzy nimi włókna elastynowe, włókna kolagenowe typu III, substancja amorficzna (proteoglikany) struktura formowana przez włókna elastynowe warstwy środkowej w dużych tętnicach
|
|
|
Występowanie warstwy środkowej Cecha kom. mięśn. gładkich w blaszce środkowej оқуды бастаңыз
|
|
Dominuje w tętnicach, słabo widoczna w żyłach; im mniejsze światło naczyń tym cieńsza, w małych naczyniach zanika przejęły funkcję syntezy skłądniko. w tkanki łącznej z powodu braku fibroblastów
|
|
|
Blaszka sprężysta zewnętrzna Unerwienie warstwy środkowej оқуды бастаңыз
|
|
słabo uformowana struktura oddzielająca warstwę środkową od przydanki
|
|
|
Warstwa zewnętrzna (tunica adventitia) Funkcja naczyń naczyń (vasa vasorum) оқуды бастаңыз
|
|
słównie sieć włókien kolagenowych typu I; przytwierdza ścianę naczynia do otaczających tkanek; najlepiej rozwinięta w żyłąch zaopatrują w krew głównie warstwę środkową
|
|
|
Nerwy wazomotoryczne (nervi vasorum) оқуды бастаңыз
|
|
element AUN współczulnego i przywspółczulnego
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
uwalniana przez włókna przywspółczulne, powoduje rozkurcz naczyń uwalniana przez bezmielinowe nerwy współczulne, powodują skurcz naczyń
|
|
|
Elementy komórkowe ściany naczynia Komórki śródbłonka - cechy оқуды бастаңыз
|
|
komórki śródbłonka, komórki mięśniowe gładkie, pericyty, fibroblasty stanowią wewnętrzną ścianę naczyń krw. i limf.; ściśle do siebie przylegają, spłaszczone z cygarowatym jądrem skierowanym długą osią do światłą naczynia; spoczywają na błonie podstawnej,
|
|
|
Komórki śródbłonka o kształcie sześciennym - występowanie оқуды бастаңыз
|
|
zatoki śledziony, żyłki węzła limfatycznego, migdałki, kępki Peyera utrzymują prawidłowy przepływ krwi, syntezują i uwalniają substancje istoty międzykomórkowej i subs. biologicznie czynne, udział w procesach immunologicznych (układ siateczkowo-śródbłonkowy)
|
|
|
Substancje istoty międzykomórkowej ysntezowane przez komórki śródbłonka Substancje biologicznie czynne syntezowane przez kom. śródbłonka оқуды бастаңыз
|
|
Kolagen typu II, IV i V; laminina, fibronektyna czynniki krzepnięcia, tlenek azotu, prostacyklina, cytokiny
|
|
|
Wykrywanie kom. śródbłonka оқуды бастаңыз
|
|
w skrawkach tkankowych za pośrednictwem przeciwciał monoklonalnych i reakcji immunohistochemicznej ziarnistości cytoplazmatyczne kom. śródbłonka i w warstwie podśródbłonkowej; zawierające kompleks VII czynnika krzepnięcia krwi i czynnika von Willebranda
|
|
|
Antygeny obecne na kom. śródbłonkowych Komórki mięśniowe gładkie оқуды бастаңыз
|
|
podstawowy element kurczliwy naczyń krwionośnych; utrzymują prawidłowe napięcie ściany, zwłaszcza w tętniczkach tz. naczyniach oporowych, decydują o rozdziale krwi do tkanek
|
|
|
Skurcz włóien mięśniowych gładkich Zawartość kom. mięśn. gładkich naczyń оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
komórki towarzyszące kom. śródbł. naczyń kapilarnych i małych żyłek; połączenia szczelinowe; mają własną błonę podstawną oraz wydłużone wypustki cytoplamatyczne wzdłuż osi długiej naczynia; mogą różnicować się do kom. mięśn (regeneracja) najliczniejsze kom. tkanki łącznej właściwej, wytwarzają włókna kolagenowe i skłądniki subs. bezpostaciowej (proteoglikany)
|
|
|
Tętnice sprężyste - przykłądy Tętnice sprężyste - cechy оқуды бастаңыз
|
|
aorta, tt. podobojczykowe, tt. biodrowa wspólna, duże tętnice płucne gruba warstwa środkowa o budowie warstwowej, włókna spężyste o śred 0,2-1μm naprzemiennie z kom. mięśn. gładkimi i pęczkami włókien kolagenowych (III)
|
|
|
Tętnice sprężyste - przydanka, ciśnienie Barwienie włókien kolagenowych tętnic sprężystych оқуды бастаңыз
|
|
przydanka wąska i zwykle stanowi połowę grubości warstwy środkowej; 120/80mmHg orceina, rezorcyna, sole srebra
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
mniejsza ilość włókien mięśn., więcej kom. mięśn gładkich w warstwue środkowej, OBECNE BLASZKI SPRĘŻYSTE, zwłaszcza wewnętrzna; brak fibroblastów, grubsza przydanka do 8 warstw kom. mięśn gładkich, zachowana blaszka sprężysta
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
1-3 warstw kom m. gładkich, brak blaszki sprężystej, śred < 100μm, bardzo cienka przydanka unerwiona przez włókna sympatyczne tętniczki doprowadzające krew bezpośrednio do naczyń włosowatych, 1 warstwa kom. m. gładkich niepołączonych ze sobą; ich skurcz powoduje przeniesienie krwi do łożyska kapilar; brak w wielu tkankach
|
|
|
Naczynia włosowate - podział Naczynia włosowate ciągłe - cechy i występowanie оқуды бастаңыз
|
|
ciągłe, okienkowe, zatokowe ciągła błona podstawna, ściśle przylegające kom. nabłonka (m. sercowy, mm. szkieletowe, mózg, grasica)
|
|
|
Naczynia włosowate okienkowe Występowanie naczyń włosowatych okienkowych оқуды бастаңыз
|
|
blona podstawna poprzerywana okienkami z ultracienką błonką (przeponą poru) z kanałami błonowymi trzustka, śluzówka przewodu pokarmowego, gruczoły dokrewne; w kłębkach nerkowych brak przepony poru)
|
|
|
Naczynia włosowate zatokowe - cechy (2) i występowanie Zwieracze przedwłośniczkowe оқуды бастаңыз
|
|
błona podstawna i obwodowe części kom. śródbłonkowej mają budowę nieciągłą; okienka nie mają struktur błoniastych; wątroba, śledziona, szpik kostny miejsca odejścia naczyń włos. od tętniczek; jedna warstwa kom. m. gładkich, kom. śródbłonka krótkie, duże jądra skierowane do światła naczyń oraz ściśle skontakotowane z kom. mięśn. gładkimi; kontrolują ilość krwi przepływającej przez łożysko naczyń włos.
|
|
|
Mikrokrążenie obwodowe i płucne Makrokrążenie systemowe i płucne оқуды бастаңыз
|
|
tworzone przez tętniczki, naczynia włosowate i żyłki tętnice sprężyste, tętnice mięśniowe, żyły
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
słabiej rozwinięta warstwa środkowa (więcej tkank iłącznej, mniej i słabsze blaszki sprężyste); zatarte granice między warstwami naczynia, niższe ciśnienie żyłki postkapilarne, mieśniowem żyły małego, średniego i dużego kalibru
|
|
|
Działanie substancji wazoaktywnych na żyłki postkapilarne оқуды бастаңыз
|
|
odbierają krew z sieci naczyń włosowatych, histologicznie nie różnią się od kapilar; wędruje przez nie do tkanek większość leukocytów histamina, bradykinina, serotonina; wzrost przepuszczalności dla osocza i elementów morfotycznych; istotny element reakcji zapalnej
|
|
|
Żyły z nietypową budową ściany naczyniowej - występowanie оқуды бастаңыз
|
|
posiadają wszystkie trzy warstwy naczynia, warstwa środkowa ma 1-2 warstwy kom. m. gładkich opona twarda, siatkówka, łożysko, śledziona
|
|
|
Żyły średniego i dużego kalibru оқуды бастаңыз
|
|
przebiegają obok analogicznych tętnic, w dolnych częściach ciała posiadają zastawki uwypuklenia warstwy wewnętrznej, zapobiegają cofaniu się krwi
|
|
|
Tętnice krążenia płucnego оқуды бастаңыз
|
|
światło większe niż w tt. krąż. dużego; warstwa wewnętrzna wyraźnie oddzielona dzięki lepiej rozwiniętym blaszkom sprężystym; śred. małych tt. 0,1-1mm, budowa podobna do tętnic sprężystych słabiej usystematyzowana ściana naczynia w porównaniu z żż. krąż. dużego, brak zastawek żylnych
|
|
|
Charakter krążenia przez łożysko Elementy regulujące krążenie оқуды бастаңыз
|
|
jest niecykliczny, regulują go struktury anatomiczne i związane z nimi mechanizmy 1) tętniczki końcowe i metarteriole (+ związane zwieracze przedwłośniczkowe) oraz 2) anastomozy tętniczo-żylne (Brak połączenia z układem włośniczkowym)
|
|
|
Anastomoza tętniczo-żylna оқуды бастаңыз
|
|
tętniczka doprowadzająca ma zgrubienie tworzone przez kom.mm. gładkich -> skurcz -> przemieszczenie się krwi przez układ włośniczkowy w przypadku rozkurczu -> krew dopływa do żył, omijając włośniczki
|
|
|
Gdzie występują anastomozy? оқуды бастаңыз
|
|
opuszki palców, wargi, ucho, nos połączenia jamiste w tkankach erekcyjnych, błona śluzowa nosa, mózg, łożysko paznokciowe
|
|
|
Funkcje anastomoz, włośniczek оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
Transport transcellularny оқуды бастаңыз
|
|
transport wody i makrocząsteczek na poziomie mikrokrążenia transport białek, substancji organicznych, jonów
|
|
|
Związana z transportem cecha nabłonka оқуды бастаңыз
|
|
wgłębienia (caveoli) na powierzchni komórki, ułatwiającw wychwyt substancji odżywczych z krwi (cholesterol, wolne kw. tłuszcz.) i transport do tkanek Odpowiada za cykliczny przepływ krwi; polega na skurczu komórek mięśniowych gładkich tętniczek oporowych pod wpływem wzrostu ciśnienia śródściennego. Jego spadek powoduje natomiast rozkurcz komórek mięśniowych.
|
|
|
powody aktywacji śródbłonka (5) оқуды бастаңыз
|
|
zmiany czynnościowo-morfologiczne komórek śródbłonka naczyniowego powstałe w wyniku... 1) czynniki infekcyjne oraz zapalne, 2) stres oksydacyjny, 3) spadek poziomu lipoprotein o dużej gęstości (HDL), 4) wzrost lipoprotein o niskiej i bardzo niskiej gęstości (LDL, VLDL), 5) inne substancje
|
|
|
Skutki aktywacji śródbłonka (5) оқуды бастаңыз
|
|
1) Wzrost przylegania leukocytów i płytek krwi do powierzchni śródbłonka 2) Wzrost przepuszczalności komórek śródbłonkowych dla substancji i elementów morfotycznych krwi 3) Zachwianie właściwości homeostatycznych śródbłonka w kierunku zmian zakrzepowych 4) Zaburzenia wazomotoryczne w następstwie wzrostu wytwarzania związków kurczących naczynia 5) Wzrost syntezy czynników wzrostu przez komórki śródbłonkowe.
|
|
|
Wykazywanie aktywacji śródbłonka оқуды бастаңыз
|
|
metody immunohistochemiczne (obecność E-selektyny świadczącej o pobudzeniu); stwierdzenie przebudowy śródbłonka - przerost w obrazie mikroskopowym
|
|
|
Typy połączeń kanalikowych оқуды бастаңыз
|
|
sieć okołokanalikowa, tętniczy układ wrotny
|
|
|
Struktury sensoryczne układu krążenia оқуды бастаңыз
|
|
wyspecjalizowane skupiska komórek odbierające bodźce chemiczne i fizyczne komórki kłębkowe oraz komórki glejowe Schwanna (lemocyty) - w kłębkach szyjnym, aortalnym, płucnym oraz ogonowym
|
|
|
Gdzie leży kłębek szyjny? Co to zatoka tętnicy szyjnej? оқуды бастаңыз
|
|
na rozwidleniu tętnicy szyjnej wspólnej, ściśle przy zatoce tętnicy szyjnej (połaczone splotami n. i pęczkami wł. n. przywspółcz.) pogrubiała przydanka tętnicy szyjnej wspólnej w miejscu jej rozwidlenia, zawierającej liczne zakończenia nerwowe nerwu błędnego - baroreceptory, reagujące na zmianę rozciągnięcia ściany naczynia przez zmianę ciśn. krwi
|
|
|
