reakcje redox

stopień utlenienia - co to?

pojęcie umowne określające hipotetyczny ładunek, jaki można przypisać danemu pierwiastkowi chemicznemu, zakładając, że związek chemiczny, który on tworzy jest zbudowany wyłącznie z jonów

stopień utlenienia pierwiastków w stanie wolnym

0

stopień utlenienia litowców (lit, sód, potas)

+1

stopień utlenienia berylowców (beryl, magnez, wapń)

+2

stopień utlenienia fluoru

-1

stopień utlenienia wodoru

w związku z niemetalami: +1; w wodorkach metali: -1

stopień utlenienia tlenu

-2 z wyjątkiem nadtlenków (np. H2O2) - tlen -1, ponadtlenków (np. KO2) - tlen -1/2 i tlenku fluoru OF2 - tlen +2

stopień utlenienia pierwiastka w jonie prostym

równy ładunkowi jonu

suma stopni utlenienia atomów tworzących związek

0

suma stopni utlenienia atomów tworzących jon złożony

równa ładunkowi jonu

stopień utlenienia a elektroujemność

w związkach chemicznych zwykle ujemny stopień utlenienia mają bardziej elektroujemne pierwiastki

reakcje utlenienia-redukcji (redox) - co to?

reakcje chemiczne przebiegające ze zmianą stopni utlenienia pierwiastków chemicznych w substratach i produktach

utlenianie (oksydacja) - co to?

oddawanie elektronów przez jony lub atomy pierwiastków chemicznych, związane z podwyższeniem ich stopnia utlenienia

redukcja - co to?

pobieranie elektronów przez jony lub atomy pierwiastków chemicznych, związane z obniżeniem ich stopnia utlenienia

reduktor - co to?

pierwiastek chemiczny ulegający utlenianiu, oddaje elektrony

utleniacz - co to?

pierwiastek chemiczny ulegający redukcji, przyjmuje elektrony

silne reduktory - co to?

pierwiastki, które w stanie wolnym są elektrododatnie (np. wodór, metale) oraz niektóre jony (np. Cl-, Br-)

silne utleniacze - co to?

niemetale w stanie wolnym, chlor w HClO3 i HClO4, jon O2 2- w H2O2, ołów w PbO2, azot w HNO3, siarka w stężonym H2SO4, mangan w KMnO4, chrom w K2Cr2O7

szereg aktywności metali - co to?

zestawienie metali w kolejności przedstawiającej malejącą aktywność chemiczną

jak ułożone są metale w szeregu aktywności?

według zmniejszającej się zdolności do oddawania elektronów

położenie w szeregu aktywności a aktywność chemiczna

im wyżej położony jest metal tym bardziej aktywny chemicznie jest

położenie w szeregu aktywności a wypieranie metalu z wodnego roztworu soli

metal znajdujący się wyżej w szeregu aktywności metali wypiera z wodnego roztworu soli metal umieszczony niżej

dlaczego bardzo aktywne metale (litowce i berylowce (magnez i beryl w podwyższonej temperaturze) nie wypierają innych metali z wodnych roztworów soli?

ponieważ same reagują z wodą, tworząc wodorotlenki

metale nieszlachetne - co to?

metale położone nad wodorem w szeregu aktywności metali

metale szlachetne - co to?

metale położone poniżej wodoru w szeregu aktywności metali

z czym mogą reagować metale szlachetne?

z kwasami utleniającymi

kwasy utleniające - przykłady

HNO3, stężony H2SO4, HClO3, HClO4, H2CrO4

kwasy nieutleniające - co to?

kwasy, w których jedynie jony H+ mogą ulec redukcji

co jest produktem reakcji kwasów nieutleniających z metalami nieszlachetnymi?

odpowiednie sole oraz gazowy wodór

kwasy nieutleniające - przykłady

rozcieńczony H2SO4, kwasy beztlenowe, kwasy organiczne

co wpływa na przebieg reakcji redox?

stężenie roztworów, rodzaj reagujących ze sobą substancji, środowisko reakcji chemicznej (zasadowe, obojętne, kwasowe)

reakcje dysproporcjonowania (dysmutacji) - co to?

szczególny przykład reakcji redox, w których cześć atomów tego samego pierwiastka ulega utlenianiu, a druga część redukcji