сұрақ  |
жауап |
czym jest system fonologiczny оқуды бастаңыз
|
|
najniższy system języka. Jednostką podstawową jest fonem czyli wiązka cech dystynktywnych cechy dystynktywne pozwalają odróżnić jednostki znaczące od znaczonych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
najmniejszy twór złożony języka. może mieć kilka reprezentacji dzwiekowych(alofonow) wystepujacych w roznych kontekstach lub tez zamiennie cechy dystynktywne to cechy przeciwstawne - w języku polskim przejawiaja sie jako dzwiecznosc i bezdzwiecznosc np kość-gość, kot-kod w pisowni fonemom odpowiadają litery
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
ogol wszystkich cech dzwieku wydawanego przez czlowieka natomiast fonem to zespół cech diakrytycznych głoski które służą do oddzielania i odróżniania wyrazów. Każda głoska jest fizyczną realizacją jakiegoś fonemu który może mieć więcej niż jedną realizację
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
1. następ(przygotowanie) 2. szczyt(przyjęcie przez narządy mowy pozycji właściwej danej głosce) 3. zestęp (powrót do pozycji neutralnej)
|
|
|
ze wzgledu na roznice akustyczne fonetyczne i funkcjonalne gloski dziela sie na: оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma umieszczone nad, pod literą obok lub wewnątrz niej zmieniające artykulacje tej litery i tworzace nowa litere w języku polskim jest 9 liter tworzonych za pomocą znaków diakrytycznych (ą ę ć ł ń ó ś ż ź) w alfabetach sylabowych mogą zmieniać znaczenie całej sylaby
|
|
|
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu оқуды бастаңыз
|
|
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga byc wzajemnie podstawione nie powodujac zmiany znaczenia (jestem-jezdem)
|
|
|
warianty pozycyjne danego fonemu оқуды бастаңыз
|
|
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym samym otoczeniu
|
|
|
dwa dzwieki pojawiaja sie w tej samej pozycji i nie moga byc podstawione bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje ryzyko ze wyraz nie bedzie zrozumiany оқуды бастаңыз
|
|
dzwieki te to realizacja dwoch roznych fonemow np kosa - koza
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
relacja wiazaca dwie gloski takie ze istnieje co najmniej jeden kontekst przy ktorym ich wzajemna substytucja powoduje zmiane znaczenia wyrazu. jest to relacja symetryczna przykladowo gloski m oraz s znajduja sie w relacji opozycji fonologicznej gdyz zamieniajac m w wyrazie mama otrzymujemy wyraz sama ktory ma wlasne niezalezne znaczenie
|
|
|
neutralizacja opozycji fonologicznej оқуды бастаңыз
|
|
zachodzi gdy jakas głoska służąca rozróżnieniu znaczeń wyrazów w danej ściśle określonej sytuacji przestaje mieć charakter dystynktywny. Może być fakultatywna lub obligatoryjna
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
spółgłoski zwarte, szczelinowe i zwartoszczelinowe w języku polskim przed jnnymi obstruentami dochodzi natomiast do neutralizacji i dzwiecznosc wynika wyłacznie z dzwiecznosci sąsiadujących obstruentów np Radkowi vs Kwiatkowi. podobnie na koncu wyrazu opozycja pomiedzy dzwiecznymi i bezdzw. obstruentami ulega neutralizacj ich dzwiecznosc jest dystynktywna na poczatku wyrazu lub przed samogłoską np Radek vs Kwiatek
|
|
|
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu оқуды бастаңыз
|
|
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga
|
|
|
realizacja dwóch różnych fonemów оқуды бастаңыз
|
|
dwa dźwięki pojawiają się w tej samej pozycji i nie mogą być podstawiane bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje obawa że wyraz nie bedzie rozumiany np. kosa-koza
|
|
|
warianty pozycyjne tego samego fonemu оқуды бастаңыз
|
|
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym sa
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
jest to dźwięk języka mówionego powstajacy w wyniku calkowitego lub czesciowego zablokowania przeplywu powietrza przez aparat mowy(kanal glosowy). w czasie wymawiania spolglosek powstaje szmer gdy powietrze trafia na przeszkode
|
|
|
kryteria opisu artykulacji spółgłosek оқуды бастаңыз
|
|
1. sposob artykulacji (stopien/sposob ograniczenia przeplywu powietrza przez kanal glosowy) 2. miejsce artykulacji(miejsce najwiekszego zblizenia lub zwarcia narzadow mowy) 3. narzad artykulacji bioracy udzial w tworzeniu zwezenia lub zwarcia 4. udzial wiazadel glosowych (dzwiecznosc/bezdzwiecznosc)
|
|
|
spolgloski w jezyku polskim sa оқуды бастаңыз
|
|
nie tworza zasadniczo sylaby
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, ktory nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Można ją rozumiec jako uwarunkowane fizjologicznie zjawisko segmentacji wiązek głosowycb zachodzące podczas artykulacji, wynikajace ze zmian stopnia stopnia rozwarcia kanalu glosowego i natezenia drgan wiazadel glosowych, odbieranych jako zmiany intensywnosci i donośności głosu
|
|
|
dwie klasyfikacje sylab to оқуды бастаңыз
|
|
podział na sylaby otwarte i zamkniete oraz podzial na sylaby lekkie i ciezkie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
sylaba zakonczona samogloską(czyli pozbawiona wygłosu) ma-te-ma-ty-ka np kazda sylaba w wyrazie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
sylaba zakonczona spółgłoską(czyli taka, która ma wygłos) trój-kąt
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
taka, która ma prosty ośrodek (a więc nie jest to dyftong ani samogłoska długa) i albo nie ma wygłosu albo ma tylko jedną spółgłoskę w wygłosie np ma w wyrazie ma-te-ma-ty-ka, rat w wyrazie a-pa-rat
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
trans-port
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
wyróżnienie za pomocą środków fonetycznych niektórych sylab w obrębie wyrazu
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
akcentowana sylaba wymawiana jest z wieksza sila, intensywnoscia
|
|
|
akcent toniczny(melodyczny, prozodyczny) оқуды бастаңыз
|
|
akcentowana sylaba wymawiana jest ze specjalnym (wyzszym) tonem (np w jezyku szwedzkim czy japonskim
|
|
|
akcent iloczasowy (rytmiczny) оқуды бастаңыз
|
|
akcentowana sylaba jest wymawiana dluzej
|
|
|
akcent wyrazowy staly pod wzgledem fonetycznym оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
na ostatnia sylabe (jezyk francuski i perski)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
na przedostatnia sylabe (jezyk polski, wloski)
|
|
|
akcent proparoksytoniczny оқуды бастаңыз
|
|
pada na trzecia sylabe od konca(jezyk macedonski)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
na pierwsza sylabe wyrazu (czeski, slowacki, wegierski, finski, gwara podhalanska)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
pada na sylaby o roznej pozycji w obrebie wyrazu (rosyjski)
|
|
|
akcent staly pod wzgledem morfologicznym оқуды бастаңыз
|
|
pada we wszystkich formach fleksyjnych danego wyrazu na jedna i ta sama sylabe tego samego morfemu
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
w roznych formach danego wyrazu moze padac na rozne wyrazy
|
|
|
akcent logiczny(zdaniowy) оқуды бастаңыз
|
|
wymawianie z naciskiem w zdaniu tych wyrazów, które są uważane przez mówiącego za bardziej istotne dla przekazywanej treści
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z wyrazem poprzedzajacym
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z nastepujacym po nim wyrazem akcentowanym
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
proces w trakcie wypowiadania tekstu polegajacy na nadawaniu mu pewnego rodzaju melodii poprzez zmiane modulacji glosu w celu wyrazenia emocji lub oddania specyficznego charakteru danej wypowiedzi
|
|
|
