WOS - Człowiek w społeczeństwie

 0    101 Fiche    milanwagner
скачать mp3 басу ойын өзіңді тексер
 
сұрақ język polski жауап język polski
Piramida potrzeb Maslowa - od dołu
оқуды бастаңыз
fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku i samoakceptacji, wiedzy i zrozumienia, estetyczne.
Zarys porządku wartości Tatarkiewicza (5)
оқуды бастаңыз
moralne, poznawcze (intelektualne), estetyczne, hedoniczne (np. przyjemność), witalne
Cechy grupy społecznej (3)
оқуды бастаңыз
wspólne wartości i cele, odrębność od innych grup, struktura wewnętrzna
Typologia grup społecznych - rodzaj więzi (2)
оқуды бастаңыз
pierwotna np. rodzina czy przyjaciele, wtórna np. koledzy z zespołu czy inni biznesmeni
Typologia grup społecznych - stopień sformalizowania (2)
оқуды бастаңыз
nieformalna np. koledzy z pracy, formalna np. posłowie na sejm czy załoga czołgu
Typologia grup społecznych - sposób uzyskania członkostwa (2)
оқуды бастаңыз
dobrowolna np. studenci prawa czy pracownicy sklepu, niedobrowolna (automatyczna) np. naród
Typologia grup społecznych - dostępność (3)
оқуды бастаңыз
otwarta (inkluzywna) np. dzieci bawiące się w piaskownicy, ograniczona np. uczestnicy kółek zainteresowań, zamknięta np. rada ministrów
Typologia grup społecznych - trwałość więzi (2)
оқуды бастаңыз
krótkotrwała np. kibice na danym meczu, długotrwała np. uczniowie szkoły
Typologia grup społecznych - Zakres aktywności (2)
оқуды бастаңыз
jednofunkcyjna np. załoga samolotu | wielofunkcyjna np. pracownicy urzędu
Źródła więzi społecznych (3)
оқуды бастаңыз
naturalne np. rodzina czy naród, stanowione np. poborowi czy więźniowie, zrzeszeniowe np. pracownicy korporacji czy studenci
Charakter kontaktów (2)
оқуды бастаңыз
osobowe czyli kontakty między konkretnymi jednostkami, bezosobowe czyli kontakty formalne np. z urzędnikiem w celu załatwienia danej sprawy.
Reguły życia społecznego (3 zasady)
оқуды бастаңыз
zasada wzajemności czyli budowanie u drugiego człowieka poczucia zobowiązania czy wzajemności, zasada zaufania oparta na przekonaniu o uczciwości i dobrych intencjach innych ludzi, zasada pomocy czyli wspieranie jednostek słabszych
Cechy rol grupowych (role społeczne jednostki) (5)
оқуды бастаңыз
Determinują prawa i obowiązki, Zależne od okoliczności czy umiejętności, Różnie odgrywane np. lider, Konflikt ról np. policjant łapie syna, Status społeczny - wysiłki/niezależnie, Status społeczny wymaga odgrywania np. profesor ≠, kibol".
rodzaje rodzin - władza i poważanie (3)
оқуды бастаңыз
patriarchalne, matriarchalne (władza kobiety), egalitarne (władza obu małżonków)
rodzaje rodzin - wielkość (2)
оқуды бастаңыз
małe (co najwyżej dwupokoleniowe) - wielkie (co najmniej trójpokoleniowe)
rodzaje rodzin - wielkość (1 + 1 (+2 rodzaje))
оқуды бастаңыз
monogamiczne (jedna kobieta + jeden mężczyzna), poligamiczne (poliandria - jedna kobieta + kilku mężczyzn, poliginia, na odwrót)
funkcje rodziny jako instytucji społecznej (10)
оқуды бастаңыз
ekonomiczna, opiekuńcza, prokreacyjna (wydanie potomstwa), seksualna, kontrolna, socjalizacyjna, stratyfikacyjna (nadawanie pozycji społecznej), kulturowa, rekreacyjna, emocjonalna
Współczesna rodzina coraz częściej jest... (3)
оқуды бастаңыз
mała, neolokalna, egalitarna
Współczesna rodzina coraz częściej mieszka...
оқуды бастаңыз
Oddzielnie, a nie jak kiedyś w wielkiej rodzinie w jednym gospodarstwie
Przykładowe problemy współczesnej rodziny (5)
оқуды бастаңыз
ubóstwo, bezrobocie, alkoholizm, konflikty międzypokoleniowe, przemoc
Przykładowe problemy współczesnej rodziny (10)
оқуды бастаңыз
Spada liczba małżeństw, wzrasta liczba rozwodów, częstymi powodami konfliktów są sprawy zawodowe, światopoglądowe, alkoholizm, ubóstwo i przemoc. - Niski poziom dzietności - Zanik jej tradycyjnych funkcji np. prokreacynej, zmiana ról wewnątrz rodziny.
Socjalizacja
оқуды бастаңыз
Proces przystosowania jednostki do życia społecznego poprzez naukę systemu wartości i norm.
Socjalizacja pierwotna vs wtórna
оқуды бастаңыз
podstawowe umiejętności uczone w dzieciństwie np. od rodziców, głównie poprzez naśladowanie vs inne umiejętności uczone przez resztę życia.
Socjalizacja odwrócona
оқуды бастаңыз
starsi uczą się od młodszych
Konformizm
оқуды бастаңыз
podporządkowanie się wzorcom, normom
nonkonformizm
оқуды бастаңыз
Sprzeciw wobec norm, niezależność od próby narzucenia systemu wartości gdy ten jest niezgodny ze sposobem myślenia jednostki.
antykonformizm
оқуды бастаңыз
Bezkrytyczne odrzucanie reguł i norm. Jest bezrefleksyjną wersją nonkonformizmu.
zwyczaj vs obyczaj
оқуды бастаңыз
Powszechnie przyjęty sposób postępowania często wynikający z przyzwyczajeń czy mody VS powszechny sposób postępowania w określonych sytuacjach poparty tradycją i kulturą.
nakładanie się na siebie norm -, nie zabijaj"
оқуды бастаңыз
jest to zarówno norma prawna, moralna jak i religijna. Nakładanie się na siebie norm powoduje ich częstsze przestrzeganie
Sankcje za nieprzestrzeganie norm - rodzaje (9)
оқуды бастаңыз
formalne, nieformalne, negatywne, pozytywne, a także prawne, etyczne, moralne, satyryczne, religijne.
Dewiacja
оқуды бастаңыз
Naruszenie norm społecznych (nie mylić z przestępstwem). Zauważa się też pozytywne dewiacje, np. innowacja.
Anomia społeczna
оқуды бастаңыз
załamanie bądź brak norm i wartości
Przyczyny anomii
оқуды бастаңыз
rewolucje ustrojowa czy technologiczna, wojna np. domowa, przemiany ideologiczne bądź obyczajowe
Skutki anomii
оқуды бастаңыз
rozpad więzi międzyludzkich, nasilenie postaw egoistycznych, zahamowanie rozwoju społecznego, samobójstwa itp., patologia, przyjęcie zachowań dewiacyjnych.
rytualizm
оқуды бастаңыз
Odrzucenie wartości, celów społecznych przy jednoczesnej akceptacji norm. Na przykład pracownik wykonuje pracę bo tak trzeba, nie zastanawiając się nad celem.
wycofanie - definicja (normy społeczne)
оқуды бастаңыз
odrzucenie wartości i norm bez zastąpienia ich nowymi np. emo
Charakter
оқуды бастаңыз
Zespół cech względnie stałych, właściwych danemu człowiekowi, oparty na wartościach, określający stosunek do ludzi i świata np. punktualność
Temperament
оқуды бастаңыз
Zespół stałych biologicznych cech zachowania i działania człowieka np. wybuchowość
Osobowość
оқуды бастаңыз
Złożony zbiór cech psychicznych, emocjonalnych, poznawczych i behawioralnych, które determinują unikalny sposób myślenia i zachowania jednostki. Jest to względnie trwała struktura, kształtowana przez geny, środowisko, doświadczenia i interakcje społeczne.
Typy osobowości wg Hipokratesa
оқуды бастаңыз
Melancholik - nastrojowy, smutny, sumienny. Choleryk - gwałtowny, energiczny, wytrwały. Flegmatyk - powolny, spokojny dokładny. Sangwinik - uczuciowy, wesoły, ruchliwy.
Zygmunt Freud - teoria psychoanalityczna
оқуды бастаңыз
Teoria Freuda dzieli psychikę na trzy struktury: id (instynkty, popędy), ego (świadomość, racjonalność) i superego (normy moralne). Podkreśla rolę nieświadomości, popędów seksualnych (libido) i konfliktów wewnętrznych w kształtowaniu osobowości.
Teoria psychoanalityczna Carla Gustava Junga
оқуды бастаңыз
Jung był kontynuatorem teorii Freuda. Wzbogacił ją o tzw. nieświadomość zbiorową z funkcjonojącymi w niej archetypami (wyobrażeniami wspólnymi dla członków społeczeństwa, np. archetyp kobiecości - anima i archetyp męskości - animus).
Alfred Adler - teoria psychoanalityczna
оқуды бастаңыз
Osobowość jednostki jest kształtowana przed dążenie do przewagi nad innymi, które wynika z poczucia niższości. Człowiek powinien przezwyciężać zarówno to poczucie jak i to dążenie.
Erich Fromm - teoria psychoanalityczna
оқуды бастаңыз
Fromm krytykował Freuda za zbyt dużą rolę popędów, podkreślając wpływ kultury i społeczeństwa na osobowość. Wskazywał na konflikt między wolnością a przystosowaniem, promując produktywną orientację charakteru jako zdrową, a nieproduktywne jako szkodliwe.
Erik Erikson - teoria
оқуды бастаңыз
Teoria Eriksona opiera się na psychospołecznych stadiach rozwoju, które trwają całe życie. Każde z ośmiu stadiów wiąże się z kryzysem, który jednostka musi rozwiązać, aby osiągnąć zdrowy rozwój. Kluczowe są interakcje społeczne i rozwój tożsamości.
Teoria Gordona Allporta (oparta na pojęciu cechy)
оқуды бастаңыз
Allport uważał, że osobowość składa się z cech centralnych (kluczowych) i wtórnych (mniej ważnych). Podkreślał, że rozwija się ona przez doświadczenie i dąży do samorealizacji i pełni życia.
Teoria kognitywistyczna Kellyego
оқуды бастаңыз
Teoria Kelly'ego opiera się na koncepcji osobistej teorii konstruktu, w której ludzie tworzą mentalne schematy (konstrukty), aby zrozumieć i przewidywać wydarzenia. Rozwój osobowości polega na modyfikowaniu tych konstruktów.
Teoria społeczno-behawiorystyczna Skinnera
оқуды бастаңыз
Teoria Skinnera, znana jako behawioryzm, koncentruje się na zachowaniu jako wyniku warunkowania. Skinner uważał, że ludzie uczą się poprzez pozytywne i negatywne wzmocnienia oraz kary, które kształtują ich reakcje.
Teoria społeczno-behawiorystyczna Bandury
оқуды бастаңыз
Teoria Bandury, znana jako teoria społeczno-poznawcza, podkreśla znaczenie uczenia się poprzez obserwację i naśladowanie (modelowanie). Kluczowe są pojęcia wzmocnienia, samoefektywności i rola czynników poznawczych w kształtowaniu zachowań.
Teoria Maslowa (humanistyczno-egzystencjalna)
оқуды бастаңыз
Teoria Maslowa to hierarchia potrzeb: fizjologiczne, bezpieczeństwa, miłości i przynależności, szacunku i samorealizacji, wiedzy i zrozumienia, estetycznych. Ludzie dążą do zaspokajania wyższych potrzeb po spełnieniu podstawowych dążąc do pełni rozwoju.
Carl Rogers - teoria (humanistyczno-egzystencjalna)
оқуды бастаңыз
Teoria Rogersa, znana jako teoria person-centered (ukierunkowana na osobę), podkreśla znaczenie samorealizacji i autentyczności. Rogers uważał, że zdrowy rozwój osobowości wymaga akceptacji warunkowej i bezwarunkowej, a także szczerego kontaktu z innymi.
Teoria Sheldona (konstytucjonalna)
оқуды бастаңыз
Temperament i osobowość zależą od budowy ciała. Somatotypy: ektomorficzny (jednostka szczupła - nadwrażliwa, introwertyczna), mezomirficzny (o proporcjonalnej budowie - odważna, stanowcza), endomorficzny (solidna - zrównoważona, towarzyska, otwarta).
Racjonalność
оқуды бастаңыз
Kierowanie się logicznymi działaniami, wiedzą i systemem wyznawanych wartości. Dotyczy bardziej podejmowanych decyzji niż ich skutków.
Emocje - postępowanie człowieka
оқуды бастаңыз
Kierowanie się uczuciami. Wynika z pobudzenia, może być pozytywne lub negatywne, często powoduje zmianę zachowania jednostki i jest nieprzewidywalne. Jest przejściowe.
Kompetencje emocjonalne - psychologiczne (relacje ze samym sobą) (3)
оқуды бастаңыз
samoświadomość, samoocena, samokontrola.
Kompetencje emocjonalne - społeczne (relacje z innymi) (5)
оқуды бастаңыз
empatia, asertywność, perswazja, przywództwo, współpraca.
Kompetencje emocjonalne - prakseologiczne (stosunek do zadań, wyzwań i działań.) (3)
оқуды бастаңыз
motywacja, zdolności adaptacyjne, sumienność.
Postawa - definicja
оқуды бастаңыз
Stosunek jednostki do zdarzeń, świata społecznego. Może prowadzić do akceptacji/odrzucenia. Wiąże się z oceną, zawiera jakikolwiek stosunek emocjonalny, więc określenie, postawa obojętna" jest sprzeczne. Nabyta i modyfikowana w procesie socjalizacji.
Czynniki wpływające na kształtowanie postawy jednostki (5)
оқуды бастаңыз
socjalizacja pierwotna i wtórna, doświadczenia, pozycja w społeczeństwie, wiedza, stopień internalizacji wartości.
internalizacja wartości
оқуды бастаңыз
Proces przyswajania i włączania norm, zasad lub przekonań do własnego systemu wartości.
Czynniki wpływające na zmianę postawy jednostki (5)
оқуды бастаңыз
perswazja, sytuacja zewnętrzna, skłonność do konformizmu, autorytet nadawcy przekazu, tzw. efekt fałszywej jednomyślności.
efekt fałszywej jednomyślności
оқуды бастаңыз
Tendencja do przeceniania, w jakim stopniu inni podzielają nasze poglądy, przekonania lub zachowania.
Asertywność - definicja
оқуды бастаңыз
Umiejętność wyrażania własnego zdania bez agresji i naruszania praw innych osób, połączona z przyjmowaniem i wyrażaniem krytyki oraz pochwał i własnych opinii.
Etapy zachowania asertywnego (4)
оқуды бастаңыз
1. udzielanie informacji 2. wyrażanie uczuć 3. ostrzeżenie o konsekwencjach w przypadku zmiany zachowania rozmówcy 4. zastosowanie zapowiedzianej konsekwencji, jeśli ma miejsce brak zmiany zachowania.
Korzyści z zachowania asertywnego (7)
оқуды бастаңыз
obrona swej godności, zdobycie szacunku innych oraz szacunek dla innych, postępowanie zgodnie z swoimi wartościami, wzrost poczucia własnej wartości, umiejętność unikania/rozwiązywania konfliktów, pozytywny wpływ na otoczenie, lepsze gospodarowanie czasem
Podział na, swoich" i, obcych" - przykładowe przyczyny (2)
оқуды бастаңыз
rozbieżne interesy, odmienne poglądy
Akceptacja - definicja
оқуды бастаңыз
Bierne aprobowanie innych wartości czy kultur współistniejących na pewnym obszarze, pogodzenie się z czymś czego nie można i nie chce się zmienić.
Tolerancja - definicja
оқуды бастаңыз
Akceptowanie i szanowanie różnic w przekonaniach, zachowaniach, kulturach lub opiniach innych osób, nawet jeśli różnią się od naszych własnych, bez wrogości czy dyskryminacji.
Skutki podziałów na, swoich" i, obcych" (4)
оқуды бастаңыз
wzajemna współpraca w ramach grup, poczucie bezpieczeństwa, wspólne cele, wzmacnianie negatywnych stereotypów
Przykładowe formy nietolerancji (6)
оқуды бастаңыз
dyskryminacja, bojkot, unikanie kontaktów, izolowanie osób i grup, nacisk na asymilację, agresja.
Sposoby przeciwstawiania się nietolerancji (4)
оқуды бастаңыз
organizowanie kampanii przeciwko niej, działalność edukacyjna, promowanie tolerancji, nagalśnianie przypadków nietolerancji i jej skutków.
Rodzaje nietolerancji (4)
оқуды бастаңыз
rasowa, religijna, polityczna, narodowościowa.
Stygmatyzacja
оқуды бастаңыз
To nadawanie komuś lub czemuś negatywnego piętna, prowadzące do dyskryminacji, wykluczenia lub marginalizacji w społeczeństwie. Jest jednym ze skutków podziału na, swoich" i, obcych"
Przyczyny stygmatyzacji (5)
оқуды бастаңыз
Nietypowy wygląd/zachowanie/poglądy/kultura/rasa, orientacja seksualna, zachowanie przestępcze (dewiacyjne), choroba, stereotypy
Skutki stygmatyzacji (8)
оқуды бастаңыз
depresja, agresja, bezsilność, niskie poczucie wartości, poczucie zagrożenia, zachowanie zgodne z nadaną, etykietą" (np. osoba uważana w szkole za, trudną" przestaje się starać wierząc że i tak niczego nie osiągnie, pogłębienie dewiacji, wykluczenie.
Stereotypy
оқуды бастаңыз
Jedna z przyczyn stygmatyzacji. To fałszywy, uproszczony czy uogólniony obraz osób, grup czy instytucji.
Przyczyny stereotypów (7)
оқуды бастаңыз
brak wiedzy, fałszywy obraz rzeczywistości, lęk międzygrupowy, konflikt społeczny, ekonomiczny, polityczny, niska samoocena, socjalizacja (np. przejęcie stereotypu od rodzica w trakcie socjalizacji), skłonność do dzielenia na, swoich" i, obcych"
Skutki stereotypów (9)
оқуды бастаңыз
narastanie uprzedzeń, negatywnych postaw, dyskryminacja, demonizacja, przyjmowanie postaw zgodnych ze stereotypem, wzmocnienie tożsamości grupowej, ułatwienie manipulowania grupami/jednostkami, usprawiedliwienie dla zachowania grup/jednostek, alienacja
Przykładowe rodzaje stereotypów (4)
оқуды бастаңыз
Związane z: podziałami rasowymi lub narodowymi, ze stanem zdrowia, grupami zawodowymi, płcią.
Autostereotyp
оқуды бастаңыз
Wyobrażenie o sobie bądź swojej grupie.
Alienacja
оқуды бастаңыз
Izolowanie się od innych i osłabienie relacji z innymi
Przyczyny alienacji (6)
оқуды бастаңыз
sprzeczność poglądów czy oczekiwań, presja środowiska, osobiste cechy, utrata panowania nad własnym życiem, anomia społeczna, obniżony poziom zaufania społecznego
Skutki alienacji (5)
оқуды бастаңыз
Osamotnienie i bezsilność jednostki, poczucie braku samorealizacji, kłopoty w adaptacji, uległość, lęki i fobie.
Pozytywny wpływ konfliktów społecznych - przykładowe skutki (3) warunek pozytywnego wpływu
оқуды бастаңыз
Nauczenie stron poszukiwania możliwych rozwiązań konfliktu i współpracy, pozwala poznać poglądy innych, kształtować postawę tolerancji. Warunkiem pozytywnego wpływu konfliktu jest jego rozwiązanie prowadzące do kompromisu, bez unikania, agresji.
Przyczyny konfliktów społecznych (6)
оқуды бастаңыз
klasowe, kulturowe, ekonomiczne, wartości, pokoleniowe, rodzinne.
Rodzaje konfliktów społecznych - źródło (2)
оқуды бастаңыз
strukturalne (wynikają ze struktury społeczeństwa, np. różnice między klasami), sytuacyjne (wynikają z kontkestu społecznego np. rożny system wartości)
Rodzaje konfliktów społecznych - strony (5)
оқуды бастаңыз
klasowe, wyznaniowe, pokoleniowe, rasowe, międzypaństwowe
Rodzaje konfliktów społecznych - zakres (4)
оқуды бастаңыз
totalne (całościowe np. II wś), fragmentaryczne (częściowe np. pracownicy vs pracodawca), bezwzględne (między stronami występują jedynie różnice np. Holokaust), względne (występują podobieństwa między stronami np. ekolodzy vs przemysłowcy)
Konstruktywne sposoby rozwiązywania konfliktów (5)
оқуды бастаңыз
negocjacje, mediacja (Trzecia osoba proponuje rozwiązanie któremu nie trzeba się podporządkować), arbitraż (trzeba się podporządkować), koncyliacja (bezstronna komisja bez udziału stron, nie trzeba się podporządkować), inne (np. sąd, referendum)
Historyczne formy organizacji społeczeństw, stosunki społeczne - społeczeństwo pierwotne (myśliwsko-zbierackie) (5)
оқуды бастаңыз
podział pracy oparty na różnicy płci i wieku, tradycyjne role kobiet i mężczyzn, duże znaczenie rodziny opartej na więzach krwi, brak dużych różnic społecznych, kultura o charakterze przedpiśmiennym.
Historyczne formy organizacji społeczeństw, stosunki społeczne - społeczeństwo tradyxyjne (rolnicze, chłopskie) (4)
оқуды бастаңыз
zróżnicowana struktura społeczna (podział na stany społeczne, przywileje), niewielka ruchliwość społeczna, silne zróżnicowane regionalne, ludność skupiona głównie na wsiach
Historyczne formy organizacji społeczeństw, stosunki społeczne - społeczeństwo industrialne (przemysłowe) (5)
оқуды бастаңыз
duże nierówności materialne (robotnicy - burżuazja), początki klasy średniej, duża ruchliwość społeczna (pionowa i pozioma), ludność skupiona głównie w miastach, kultura o charakterze masowym
Historyczne formy organizacji społeczeństw, stosunki społeczne - społeczeństwo postindustrialne (5)
оқуды бастаңыз
duża ruchliwość społeczna, duża waga wykształcenia, duże znaczenie wykwalifikowanych specjalistów, tolerancja dla różnych stylów życia, większość ludzi skupiona w dużych aglomeracjach
Formy organizacji społeczeństw, stosunki gospodarcze - społeczeństwo pierwotne (myśliwsko-zbierackie) (4)
оқуды бастаңыз
działalność oparta na myślistwie zbieractwie itp., czasem prymitywne rolnictwo i hodowla, proste narzędzia z kamienia i drewna, słaba wymiana handlowa (handel wymienny)
Formy organizacji społeczeństw, stosunki gospodarcze - społeczeństwo tradycyjne (rolnicze, chłopskie) (3)
оқуды бастаңыз
duże znaczenie uprawy roli i hodowli, zastosowanie pracy ręcznej zwierząt pociągowych i energii naturalnej (wiatr, woda), wymiana pieniężna zamiast handlu wymiennego
Formy organizacji społeczeństw, stosunki gospodarcze - społeczeństwo industrialne (przemysłowe) (2)
оқуды бастаңыз
rozwój przemysłu związany z rewolucją przemysłową, nowe technologie produkcji (maszyna parowa, energia elektryczna)
Formy organizacji społeczeństw, stosunki gospodarcze - postindustrialne (poprzemysłowe, usługowe) (4)
оқуды бастаңыз
główny przedmiot produkcji to dobra niematerialne (informacje, usługi), przewaga pracowników zatrudnionych w sektorze usług, dominacja ponadnarodowych korporacji, produkcja masowa
Społeczeństwo nowoczesne (od XVII w.) - formy (6)
оқуды бастаңыз
Społeczeństwo: postindustrialne, informacyjne, globalne, konsumpcyjne, otwarte, masowe.
Przykładowe problemy współczesnej młodzieży (8)
оқуды бастаңыз
depresja, zastraszanie (w tym cyberprzemoc), narkotyki alkohol itp., zaburzenia odżywiania, problemy szkolne, presja rówieśników, uzależnienie od internetu lub gier, problemy w rodzinie.
zbiorowość
оқуды бастаңыз
ludzie między którymi są jakieś więzy, coś ich łączy.
resocjalizacja
оқуды бастаңыз
zmiana postaw jednostki która narusza normy społeczne w celu ponownego przystosowania się do nich.

Пікір қалдыру үшін жүйеге кіру керек.