Wos

państwo

organizacja powołana przez społeczeństwo – ludność zamieszkująca dane terytorium-wyposażone w własną suwerenność

cechy państwa

suwerenność, przymusowość, powszechność, władza państwowa, ludność państwa, terytorium państwa

wewnętrzne funkcje państwa

funkcja prawodawcza, funkcja administracyjna, funkcja porządkowa, funkcja kulturalno-oświatowa, funkcja socjalna, funkcja gospodarcza,

zewnętrzne funkcje państwa

kontrakty międzynarodowe, obrona granic,

ustrój polityczny

zespół zasad dotyczących sprawowania władzy w państwie, a także metod jej wykonywania

rodzaje ustrojów politycznych

demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm,

demokracja

ustrój w którym władza państwowa spoczywa w rękach obywateli

totalitaryzm

system rządów, w którym państwo w pełni kontroluje społeczeństwo

autorytaryzm

ustrój polityczny w którym władza jest skupiona w rękach przywódcy oraz jego najbliższego otoczenia

prawo

zbiór norm prawnych obowiązujących na terenie danego państwa i ustanowionych przez jego organy

hierarchia aktów prawnych

Konstytucja>ustawy>ratyfikowane umowy międzynarodowe>rozporządzenia>akty prawa miejscowego

zasady w państwach demokratycznych

zasada konstytucyjna, trójpodział władzy (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza), równowaga władz

pierwsze konstytucje na świecie

amerykańska 1787r., Polska 3 maja 1791r., francuzka wrzesień 1791r.,

polskie konstytucje

3 maja 1791 r., marcowa 1927r., kwietniowa 1935r., PRL-u 1952r., z kwietnia 1997 r.,

zasady ustroju RP

suwerenność narodu, przedstawicielstwo, republikańskie formy rządów, trójpodział i równowaga władz, decentralizacja władzy publicznej, państwo prawa, pluralizm polityczny, wolność i prawa człowieka i obywatela,

najważniejsze uprawnienia sejmu

uchwalanie budżetu państwa, uchwalanie konstytucji i ustaw, ratyfikacja umow międzynarodowych, kontrolowanie rządu, powoływanie wielu ważnych urzędników państwowych

kompetencje senatu

opiniowanie ustaw uchwalonych przez sejm, prawo inicjatywy ustawodawczej, uczestniczenie w powoływaniu najważniejszych urzędników państwowych

sejm+senat

zgromadzenie narodowe

sejm i senat to władza:

ustawodawcza

sejm liczy:

460 posłów

senat liczy:

100 senatorów

na czele sejmu i senatu stoją:

marszałkowie

jak powstają ustawy

inicjatywa ustawodawcza->sejm->senat->prezydent

prezydenci RP

Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Ignacy Mościcki, Bolesław Bierut, Wojciech Jaruzelski, Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński, Bronisław Komorowski, Andrzej Duda,

uprawnienia prezydenta RP

ratyfikuje umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje ambasadorów, nadaje ordery i odznaczenia, nadaje polskie obywatelstwo, ma prawo łaski, powołuje za aprobatą sejmu premiera, zwierzchnik sił zbrojnych, ma prawo inicjatywy ustawodawczej, ma prawo veta,

rząd=

rada ministrów (RM)

premier=

prezes rady ministrów

RM zapewnia

wykonuje ustawy, wydaje rozporządzenia, kontroluje i koordynuje prace organów administracji rządowej, chroni interesy skarbu państwa, uchwala projekty i kieruje wykonaniem budżetu państwa, zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa i porządek uliczny,

władza sądownicza w Polsce należy do:

sądów i trybunałów

zasady polskiego sądownictwa

dwuinstancyjność, prawo do uczciwego procesu, niezawisłość sędziowska, jawność rozpraw, prawo oskarżonego do obrony, zasada domniemania niewinności, zasada nieusuwalności sędziów, zasada niezależności sędziów,

sądy administracyjne

naczelny sąd administracyjny (NSA), wojewódzkie sądy administracyjne,

trybunały

trybunał konstytucyjny/trybunał stanu

sąd najwyższy->sądy powszechne

sądy apelacyjne, sądy obyczajowe, sądy rejonowe,

sądy najwyższe->sądy wojskowe

sądy wojskowe okręgowe, sądy garnizonowe,

partia polityczna

dobrowolna organizacja zrzeszająca obywateli, która dąży do zdobycia i sprawowania władzy w państwie, w celu realizacji swojego programu

społeczeństwo obywatelskie

zbiorowość obywateli, którzy pracują dla dobra wspólnego z własnej inicjatywy

obywatele mogą się organizować w:

partiach politycznych, stowarzyszeniach, fundacjach, wolontariatach, organizacjach młodzieżowych,

organizacja pozarządowa to inaczej:

NGO

non profit

organizacja pozarządowa, która nie dąży do osiągnięcia zysku

mass media

środki masowego przekazu np: radio, prasa, telewizja, internet

opinia publiczna

reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne i społeczne, dotyczy spraw ważnych dla społeczeństwa

reklama

przekaz, który ma zachęcić odbiorcę, do zakupu określonego towaru albo do skorzystania z usługi

funkcje reklamy:

perswazyjna, przypominająca, informacyjna,

władza RP

ustawodawcza: Sejm i senat. Wykonawcza: prezydent i rząd. sądownicza: sądy i trybunały.