сұрақ  |
жауап |
|
оқуды бастаңыз
|
|
nauka o wzajemnych zależnościach między organizmami oraz między organizmami a otaczającym je środowiskiem
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
grupa osobników jednego gatunku, zamieszkujących dany teren w określonym czasie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zespół organizmów różnych gatunków, ogół populacji zamieszkujących dany teren, układ złożony z producentów i konsumentów; w jego skład wchodzi część roślinna (fitocenoza) i zwierzęca (zoocenoza)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
kompletna jednostka ekologiczna, składająca się z wszystkich organizmów zamieszkujących dany teren (biocenoza) i ich środowiska nieożywionego (biotop)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
duża jednostka ekologiczna złożona z ekosystemów, zajmująca określony obszar geograficzny; dominuje w niej określona formacja roślinna i charakterystyczna fauna; przykłady: tajga, tundra, sawanna
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
strefa wystepowania organizmów (część litosfery 2-3 km w głąb, część atmosfery do wysokości 10 km, hydrosfera oraz wszystkie organizmy zamieszkujące wymienione strefy), wszystkie biomy Ziemi
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
strefa, w której zaznacza się działalność człowieka lub część biosfery przekształcona przez człowieka
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
suma genów wszystkich osobników dane populacji; podlega zmianom w wyniku doboru naturalnego i mutacji
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
łączna liczba osobników tworzących daną populację
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
gwałtowny wzrost liczebności populacji
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
stosunek liczebności populacji do zajmowanej przez nią przestrzeni
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
liczba młodych pojawiająca się w określonym czasie w przeliczeniu np. na 1000 osobników populacji lub 1000 samic w wieku rozrodczym
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
liczba osobników populacji ginących w określonej jednostce czasu; im większy jest opór środowiska, tym większa śmiertelność
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
różnica między liczbą urodzeń, a liczbą zgonów osobników na danym obszarze i w określonym czasie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
obszar, na którym wystepują osobniki należące do danej populacji
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przestrzenny rozkład osobników na terenie zajmowanym przez populację (sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał); wyróżnia się rozmieszczenie równomierne, losowe, skupiskowe
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
proporcje liczebności osobników będących w różnym przedziale wiekowym; pozwala ustalić charakter populacji: rozwijająca, stabilna czy wymierająca
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
procentowy udział samców i samic w populacji
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przejawia się małą, rozłożoną w czasie rozrodczością; prowadzi do sukcesu w środowisku stabilnym, gdzie wystarcza mała liczba potomstwa, ale dobrze wyposażonego
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przejawia się bardzo wysoką rozrodczością (w krótkim czasie) i śmiertelnością; sprawdza się w warunkach niestabilnych; występuje np. u ostryg
|
|
|
czynniki wpływające na liczebność populacji оқуды бастаңыз
|
|
imigracja, śmiertelność, rozrodczość, emigracja
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
producenci, konsumenci, reducenci
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
autotrofy (fotoautotrofy, chemoautotrofy) - głównie rośliny zielone i niektóre organizmy; same produkują sobie pokarm z substancji nieorganicznych przy udziale energii słonecznej lub chemicznej
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
heterotrofy, odżywiające się żywą biomasą oraz saprofagi, odżywiające się martwą materią organiczną
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
destruenci - głównie bakterie i grzyby; rozkładają martwą materię na proste związki nieorganiczne pobierane przez rośliny do procesu fotosyntezy
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda grupa poprzednia stanowi podstawę pożywienia następnej
|
|
|
rodzaj łańcucha pokarmowego оқуды бастаңыз
|
|
spasania (łańcuch biofagów) detrytusowe (łańcuch saprofagów), pasożytów
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
jedna z populacji odnosi korzyści, druga pozostaje obojętna; np. szakale odżywiające się resztkami pozostawionymi przez lwy
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
symbioza fakultatywna lub przygodna, obie populacje odnoszą korzyści, ale ich współpraca nie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w biocenozie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
symbioza obligatoryjna lub konieczna; współżyjące populacje odnoszą korzyści, a ich współpraca jest tak daleko posunięta, że nie mogą żyć bez siebie
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
osobniki jednej populacji są zabijane i stanowią pożywienie dla innej populacji; obie populacje wpływają na swoje liczebności
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
populacja pasożyta zyskuje, populacja żywiciela traci. oddziaływanie bardzo podobne do drapieżnictwa, ale pasożyt nie zabija swojego żywiciela, gdyż wiązałoby się to z jego własną śmiercią
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
populacja A wytwarza substancję szkodliwą dla populacji B, którą najczęściej wydziela do otoczenia, hamując wzrost populacji B; np. antybiotyki wytwarzane przez grzyby hamują wzrost bakterii
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przynosi straty obu populacjom; konkurujące populacje są do siebie podobne, ich nisze ekologiczne pokrywają się częściowo; populacja konkurują o dostęp do wody, światła, pożywienia, terytorium do rozrodu itp.
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
osobniki jednej populacji szkodzą osobnikom drugiej populacji, same nie odnosząc z tego powodu korzyści
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
obie populacje nie maja na siebie żadnego wpływu
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
ilość biomasy wyprodukowanej w jednostce czasu w przeliczeniu na jednostkę powierzchni (lub objętości) ekosytemu
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
ilość biomasy w przeliczeniu na jednostkę powierzchni (lub objętości) ekosystemu
|
|
|
produktywność pierwotna brutto оқуды бастаңыз
|
|
ogólna; całość wypodukowanej przez przez producentów materii organicznej
|
|
|
produktywność pierwotna netto оқуды бастаңыз
|
|
mniej więcej połowa produkcji pierwotnej brutto, która zostaje zmagazynowana jako biomasa w tkankach roślinnych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
wtórna brutto, całkowita ilość materii organicznej wyprodukowana przez konsumentów
|
|
|
produktywność wtórna netto оқуды бастаңыз
|
|
biomasa, jaką łącznie zmagazynowali konsumenci (po odliczeniu strat na oddychanie, utrzymanie stałej temperatury ciała itp.)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
ewolucja ekosystemów; proces kierunkowych zmian prowadzących do stopniowego przekształcania się ekosytemów; polega na następujących po sobie wielu ukierunkowanych przemianach ewolucyjnych, którym ulega roślinność łącznie z mikroorganizmami, grzybami oraz populacją zwierzęcą i warunkami siedliskowymi
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zachodzi na terenie wcześniej niezajętym żadną biocenozą (odsłonięte zbocze klifowe, wyspy wulkaniczne, nagie skały, piaszczyste plaże)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zachodzi na terenie wcześniej zajętym przez biocenozę, która została zniszczona (ugory, obszary okresowo zalewane, wyręby, pożarzyska)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
stadium pionierskie (inicjalne - pierwszy zespół serii), kolejne stadia seralne, klimaks (ostateczna postać ekosystemu)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przystosowanie do życia organizmów w określonym środowisku
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
populacja danego gatunku przystosowana do życia w specyficznych warunkach środowiskowych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
czynnik, którego w środowisku jest najmniej w stosunku do potrzeb danego organizmu, działa organiczająco na wzrost i rozwój tego organizmu
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zakres wartości danego czynnika środowiskowego (np. temperatury), w którym organizm jest w stanie rozwijać się i funkcjonować; dolna granica to minimum, górna - maksimum, średnia (najlepsza) to optimum
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
przedział między minimalną a maksymalną wartością danego czynnika środowiskowego, w którym organizm może funkcjonować
|
|
|
prawo tolerancji Shelforda оқуды бастаңыз
|
|
dany organizm może żyć i rozwijać się w określonym środowisku pod warunkiem, że występują wszystkie niezbędne mu do życia czynniki, a ich zakres tolerancji nie przekracza minimalnej i maksymalnej wartości tych czynników
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
organizmy o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
organizmy o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
współdziałanie w czasie czynników środowiskowych, takie, że ich efekty mogą się wzajemnie potęgować lub znosić
|
|
|
czynniki wpływające na rozmieszczenie organizmów na świecie оқуды бастаңыз
|
|
biogenetyczne, ekologiczne, przeszłość ekologiczna, antropogeniczne
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny obojętne na intensywność oświetlenia
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20 stopni, rośliny alpejskie i arktyczne
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20-30 stopni, rośliny różnych stref klimatycznych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju wynosi od powyżej 25 do powyżej 40 stopni
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zasiedlają gleby ubogie w związki mineralne, takie jak magnez, potas, siarka, wapń, fosfor, żelaza, sód, azot.
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
zasiedlają gleby bogate w związki mineralne, wykazują zwiększone rozmiary organów nadziemnych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny, które zamieszkują gleby kwaśne (pH 6,7-4,0)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny, zamieszkujące gleby kwaśne, zasadowe i obojętne (pH 7,2-6,8)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny zasadolubne, zamieszkujące gleby zasadowe (pH 8,5-7,0)
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny ziemnowodne, szuwarowe
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny siedlisk stale wilgotnych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny siedlisk średnio zaopatrzonych w wodę
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny terenów o stałym lub długotrwałym niedoborze wody
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny przystosowane do życia na glebach piaszczystych
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny żyjące na terenach narażonych na częste występowanie pożarów
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
rośliny przystosowane do życia na glebach o podwyższonej zawartości metali, również metali ciężkich
|
|
|
|
оқуды бастаңыз
|
|
bioindykatory; organizmy szczególnie wrażliwe na określone atrybuty środowiskowe (nie tylko zanieczyszczenia), będące dzięki temu wyznacznikami stanu środowiska w miejscu swego występowania
|
|
|
