Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 Fiche    lenka1
скачать mp3 басу ойын өзіңді тексер
 
сұрақ język polski жауап język polski
accidentalia negotii
оқуды бастаңыз
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
оқуды бастаңыз
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
оқуды бастаңыз
do akt
ad eventum
оқуды бастаңыз
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
оқуды бастаңыз
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
оқуды бастаңыз
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
оқуды бастаңыз
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
оқуды бастаңыз
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
оқуды бастаңыз
do własnego użytku
amicus curiae
оқуды бастаңыз
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
оқуды бастаңыз
analogia z prawa
animus manendi
оқуды бастаңыз
zamiar stałego pobytu
bona fides
оқуды бастаңыз
dobra wiara
causa
оқуды бастаңыз
przyczyna
casus belli
оқуды бастаңыз
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
оқуды бастаңыз
warunek prawny
conditio sine qua non
оқуды бастаңыз
warunek konieczny
contra legem
оқуды бастаңыз
niezgodnie z prawem
corpus delicti
оқуды бастаңыз
dowód rzeczowy
culpa
оқуды бастаңыз
wina
culpa in contrahendo
оқуды бастаңыз
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
оқуды бастаңыз
wina w nadzorze
culpa in eligendo
оқуды бастаңыз
wina w wyborze
damnum emergens
оқуды бастаңыз
rzeczywista szkoda
debellatio
оқуды бастаңыз
zawojowanie
de facto
оқуды бастаңыз
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
оқуды бастаңыз
zgodnie z prawem
de lege artis
оқуды бастаңыз
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
оқуды бастаңыз
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
оқуды бастаңыз
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
оқуды бастаңыз
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
оқуды бастаңыз
staranność
do ut des
оқуды бастаңыз
"daję, abyś dawał"
dolus directus
оқуды бастаңыз
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
оқуды бастаңыз
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
оқуды бастаңыз
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
оқуды бастаңыз
ze względów słuszności i dobra
ex ante
оқуды бастаңыз
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
оқуды бастаңыз
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
оқуды бастаңыз
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
оқуды бастаңыз
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
оқуды бастаңыз
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
оқуды бастаңыз
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
оқуды бастаңыз
z mocy prawa
ex nunc
оқуды бастаңыз
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
оқуды бастаңыз
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
оқуды бастаңыз
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
оқуды бастаңыз
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
оқуды бастаңыз
podczas nieobecności
in statu nascendi
оқуды бастаңыз
w trakcie powstawania
inter partes
оқуды бастаңыз
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
оқуды бастаңыз
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
оқуды бастаңыз
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
оқуды бастаңыз
solidarność niewłaściwa
ipso facto
оқуды бастаңыз
z racji samego faktu
ipso iure
оқуды бастаңыз
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
оқуды бастаңыз
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
оқуды бастаңыз
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
оқуды бастаңыз
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
оқуды бастаңыз
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
оқуды бастаңыз
prawo narodów
ius in bello
оқуды бастаңыз
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
оқуды бастаңыз
prawo legacji
ius sanguinis
оқуды бастаңыз
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
оқуды бастаңыз
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
оқуды бастаңыз
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
оқуды бастаңыз
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
оқуды бастаңыз
zob. de lege ferenda
lex generalis
оқуды бастаңыз
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
оқуды бастаңыз
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
оқуды бастаңыз
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
оқуды бастаңыз
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
оқуды бастаңыз
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
оқуды бастаңыз
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
оқуды бастаңыз
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
оқуды бастаңыз
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
оқуды бастаңыз
prawo nie działa wstecz
lex specialis
оқуды бастаңыз
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
оқуды бастаңыз
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
оқуды бастаңыз
sposób działania
mortis causa
оқуды бастаңыз
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
оқуды бастаңыз
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
оқуды бастаңыз
prawo przodków
nasciturus
оқуды бастаңыз
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
оқуды бастаңыз
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
оқуды бастаңыз
niedbalstwo
non liquet
оқуды бастаңыз
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
оқуды бастаңыз
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
оқуды бастаңыз
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
оқуды бастаңыз
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
оқуды бастаңыз
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
оқуды бастаңыз
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
оқуды бастаңыз
posiadanie
preasumptio iuris tantum
оқуды бастаңыз
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
оқуды бастаңыз
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
оқуды бастаңыз
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
оқуды бастаңыз
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
оқуды бастаңыз
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
оқуды бастаңыз
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
оқуды бастаңыз
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
оқуды бастаңыз
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
оқуды бастаңыз
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
оқуды бастаңыз
rzecz osądzona
res nullius
оқуды бастаңыз
rzecz niczyja
restitutio in integrum
оқуды бастаңыз
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
оқуды бастаңыз
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
оқуды бастаңыз
ziemia niczyja
ultima ratio
оқуды бастаңыз
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
оқуды бастаңыз
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
оқуды бастаңыз
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
оқуды бастаңыз
weto
vindicatio
оқуды бастаңыз
windykacja
vis maior
оқуды бастаңыз
siła wyższa
vis legis
оқуды бастаңыз
siła prawa
dolus directus praemeditatus
оқуды бастаңыз
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
оқуды бастаңыз
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
оқуды бастаңыз
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
оқуды бастаңыз
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
оқуды бастаңыз
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Пікір қалдыру үшін жүйеге кіру керек.